TUVALET EĞİTİMİ NASIL BAŞLAR?

Tuvalet Eğitimi Nedir? 
Tuvalet eğitimi çocuğun kendi başına yapabileceği bir beceridir. Yani bir başkasının yardımına ve hatırlatmasına ihtiyaç duymadan bu beceriyi kazanmasıdır. Çocuklar bu gizemli sürece yabancıdırlar ve o süreci tanıyıp kontrol altına almaları biraz zaman alır. Bu süreç onların kaygı ve korku seviyesini azalttığı gibi, gelişmekte olan bağımsızlık ve bireysellik değerlerini güçlendirir.
Bu yazımda tuvalet eğitimi nasıl başlar ? Tuvalet eğitimi kaç yaşında başlar? Tuvalet eğitiminde gece bez bağlanmalı mı ? Tuvalet eğitiminde çocuğun çişini tutması gibi konular üzerinde duracağım.

Tuvalet Eğitimi Kaç Yaşında Başlar?
Çocuğunuz eğer 18 ay ile 3 yaş arasında ise tuvalet eğitimi için uygun ve hazır olduğunu söyleyebiliriz. Ortalama olarak tuvalet eğitimi 2 yaş 4 aylıkken verilmektedir. Bu yaş aralığındaki çocuğun tuvalet eğitimi için hazır olması, yaşının özellikleri ile de bağlantılıdır. Peki çocuğun hazır olduğunu nasıl anlayacağız ? dediğinizi duyar gibiyim. Alttaki maddeler eğer çocuğunuzda geçerli ise çocuğunuz bu sürece hazır demektir.

Ne Zaman Başlanmalı?
*Çocuğunuz idrarının büyük bir bölümünü bir kerede yapabiliyorsa,
*Çocuğunuzun altı 3-4 saat boyunca kuru kalabiliyorsa,
*Yaklaşık 2-5 dk. boyunca belli bir pozisyonda oturabiliyorsa,
*Yürüyebiliyorsa,
*Kendi kendine pantolonunu indirip kaldırabiliyorsa,
*Altı ıslakken ya da pis bez ile dolaşmaktan rahatsız oluyorsa,
*Tuvalet alışkanlıklarını merak ediyorsa ve sizi gözlemliyorsa,
*Bağırsaklarındaki hareketlenmeyi bildirip,tuvalete gitmesi gerektiğini haber veriyorsa,
*Tuvaletten korkmuyor ve kullanmak istiyorsa,
*Sizin tarafınızdan verilen kısa ve öz talimatları anlayabiliyorsa tuvalet eğitimine başlanması uygundur.

Tuvalet Eğitimi İçin Yapılması Gerekenler;
*Öncelikle lütfen çocuğunuzu bu eğitime hazırlayın. Kendisinin artık bu eğitime hazır olduğunu ve iç çamaşırı kullanmak için yeterince büyüdüğünü belirtin. Hatta onun ilgisini çekebilecek bir iç çamaşırı alabilirsiniz ve çamaşırı gidip birlikte seçilebilirsiniz.
*Önce uygulamalı olarak çocuğa tuvaleti nasıl kullanması gerektiğini göstermelisiniz. Eğer çocuğunuz oğlansa babası bu görevi alsın. Kız ise siz bu görevi alın. Çünkü cinsiyetine uygun rol model seçimi oldukça önemlidir. Annenin kızına yardımcı olması, babanın oğluna yardımcı olması daha rahat bir ortam sağlayacağından çocuğun güven kazanmasına yardımcı olur.
*Bu eğitim için çocuğunuzla birlikte gidip sevimli bir lazımlık seçilebilirsiniz. Aldığınız lazımlığın yerde duran, sonrasında tuvalet üstüne konan ve klozete en çok benzeyen özelliklere sahip olması gerekmektedir.
*Bu eğitimde ödül kavramı çok önemlidir. Verdiğinizin ödülün de doğruluğu bir o kadar önemlidir. Size tavsiyem eğitim öncesinde vereceğiniz ödülü belirlemenizdir. Bu ödüller nasıl olmalı ?
Öncelikle tavsiyem çocuğunuzun hoşlanacağı ancak maddi değeri çok yüksek olmayan şeyler seçmelisiniz. Örneğin , çeşitli renkte ve temalı yapıştırmaları kullanabilirsiniz. Eğitim tamamlandıktan sonra ise çocuğunuza uygun daha anlamlı ve güzel hediyeler de alabilirsiniz.
*Eğitime başlamadan önce çocuğunuzun ne zamanlarda tuvaletini yaptığını gözlemleyin. Çocuğunuzun tuvalet saati yaklaştığında zaman bezini çıkartın. Eğitim esnasında çocuğunuzu 2-3 saatte bir tuvalete götürün, 5 dk. oturmasına izin verin. Bu saat aralığı ve sıklık çocuğun metabolizması ile de orantılı hale gelecektir.
*Bu eğitimde sizin için bir çizelgenin çok faydası olacaktır. Bir çizelge hazırlayın ve üzerine idrarını ve kakasını tuvalete yaptığı zamanlarla, altına kaçırdığı zamanları işaretleyin, bu yöntem gözleminizi kaydetmenizde işe yarar.
*Eğitim esnasında çocuğunuz tuvalete idrarını ya da kakasını yaptığında mutlaka ona sözel olarak veya belirlediğiniz hediye ile ödüllendirin. Eğer tam tersi bir durum olursa,yani altına kaçırırsa veya tuvaletini yere damlatırsa sakın kızmayın ya da ceza vermeyin,sadece nötr tavır takınmanız yeterli olur.
*Eğitim süresinde çocuğunuzun bezini tekrar takmayın. Eğer tuvaletini yaptıktan sonra tekrar bezini takarsanız en başa dönmüş olacaksınız ve çocuğu ikilemde bırakacaksınız. Eğitimin ilk zamanlarında, çocuğunuzu bulunduğu ortamdan sık dışarı çıkarmamaya özen gösterin.
*Eğer çocuğunuz gündüz tuvalet alışkanlığını yeterince kazandıysa, gece eğitimine başlayabilirsiniz.

Tüm bunları yaparken, çocuğun gelişim özelliklerine dikkat edilmeli. Yapamayacağı bir şey varsa, zorlanmamalı ve zorla tuvalet eğitimi verilmemelidir. Dirençli olan çocuğu rahatlatmalı, bazen rahatlatıcı bir müzik ya da bedenle ilgili resimli kitaplar okumak işe yarayabilir. Eğitimde en önemli amaç, çocuğa “kendi başına başarma” hevesini kazandırmaktır. Tuvalet eğitimine, sifon çekme, el yıkama davranışları da dahil edilmeli, ilk başlarda yardımcı olunmalıdır. Çocukla birlikte kısa, net ve anlaşılır tuvalet ifadeleri belirlenmeli ve bunlar kullanılmalıdır.

Tuvalet Eğitiminde Gece Bez Bağlanmalı Mı?
*Bu eğitimde zor olan süreçlerden biri de gece sürecidir. Öncelikle tavsiyem çocuğunuz yatmadan önce sıvı vermemeye özen gösterin. Çocuğu 1-2 saatte bir tuvalete götürünüz. Bunu yaptığınız sırada çocuğun kas kontrolünü kazanması açısından uyanık ve bilinçli olması gerekmektedir. Gece eğitiminde tuvalete götürme sıklığı ve tuvalet ihtiyacının zaman aralıkları anlaşıldıktan sonra azalacaktır.
*Çocuğunuzun gece altına kaçırma ihtimaline hazırlıklı olmalı, gerekirse yatağa koruyucu naylon geçirmelisiniz.

Tuvalet eğitiminde normal görülen standart süreç 3-6 ay arasıdır. Bu zaman zarfında etkili bir sonuç almanız mümkün, ancak gece ıslatmaları bu süreçte devam edebilir. Çocuğunuz gündüz tuvaleti kullanma alışkanlığı kazansa da, gece ıslatmalarının 5-6 yaşına kadar devam ettiğini görebilirsiniz. Genellikle 6 yaşından sonra, çocuğun  hem gece, hem gündüz kuru kalması ve tuvalet alışkanlığı kazanmış olması beklenir. Eğer çocuğunuzda tuvalete gitmeme konusunda direnç gözlemliyorsanız, hele de çocuğunuzda korku duygusu görüyorsanız, bir süreliğine eğitime ara vermeniz uygun olacaktır. Çocukta böyle bir direnç yok ama eğitime karşı olumsuz tavır sergiliyorsa, siz anne-babalara tavsiyem belli bir süre içerisinde öğretmek yerine, çocuğunuza destek olmalı ve sabır göstermelisiniz.

Tuvalet Eğitiminde Çocuğun Çişini Tutması

Çocuğunuz gelişim olarak normal ve siz eğer buna rağmen 4 yaş ve sonrasında bu eğitimi vermeye başladıysanız tuvalet eğitiminde geç kalınmış sayılırsınız. Bu durumlarda kabızlık, idrarını tutma gibi medikal problemler ortaya çıkabilir. Çocuğun yaşadığı bu durumlar da yetişkinlik döneminde uzun süreli sorunlar halini alabilir. Önemli bir konu daha var ki bu daha ciddi sonuçlara yol açabilir. Tuvalet eğitimi veriyorum ancak çocuğum çişini tutuyor,yapmamakta ısrar ediyor diyorsanız ortada daha ciddi sorunlar olabilir.  Tuvalet eğitimi çok hassas şekilde verilmesi gereken bir eğitimdir. Eğer anne-baba olarak eğitim esnasında çocuğunuza baskı uyguluyorsanız, kötü şartlara izin veriyorsanız (çocuğunuzun kendini pisletmesi konusunda ilgisiz tutum), çok katı ve baskıcı tutum sergiliyorsanız bu durum çocuk istismarı sayılabileceği gibi, yetişkinlik döneminde çocuğunuza mükemmeliyetçilik, her işi eksiksiz yapma, aşırı titizlik gibi eğilimlere zemin hazırlamış olacaksınız.

Anneler ve babalar şunları unutmayın!
Çocuk gelişiminde her ne kadar belli dönemlere ait belli özellikler ve beklentiler olsa da, yine de her çocuğun bireysel gelişimi farklılık gösterebilir. Tuvalet eğitimine çocuğunuzun ve sizin hazır olduğunuz, stres faktörlerinin yoğun olmadığı dönemlerde başlamalısınız. Aksi takdirde, çocuğunuzu zorlamamalısınız. Örneğin, yeni bir eve taşındınız ve yerleşme dönemindeyseniz, yeterli sabrı ve özeni gösteremeyeceğinizden dolayı tuvalet eğitimini birkaç haftalığına erteleyebilirsiniz. Sizler çocuğunuzun hazır olduğu zamanı iyi gözlemlemeli ve eğitimi verirken kaba, zorlayıcı ve cezalandırıcı tutumlardan kaçınmalısınız.