Hamilelikte Kan Değeri Düşüklüğü
Sevgili anne adayları hamilelikle beraber vücudumuzda meydana gelen değişimleri saymakla bitiremeyiz. Bunların en başında gelen mineral ve vitamin depolarımızın gebeliğin ilerleyen safhalarında iyice azalması gelir. Bebeğiniz, içinizde büyüdükçe sizden aldığı her besin sizin vitamin deponuzu azaltacaktır. Bunun için yapmanız gereken ilk şey, gerek yiyeceklerle gerekse dışarıdan takviyelerle eksikliklerinizi tamamlamanızdır. Takviye alınmaz ise sonuç olarak hamilelikte kan değerleri düşüklüğü, başka rahatsızlıklara da yol açabilir. Ayrıca hamilelikte takip edilmesi gereken en önemli mineral demirdir. Şimdi sizlere demirin vücudumuz için önemini, eksikliğinin yol açacağı sorunları ve çözüm yollarını,hamilelikte kansızlık belirtilerini kısaca açıklayalım.
Kansızlık (Anemi) Nedir? Hamilelikte Kansızlık Neden Sık Görülür?
Bildiğiniz gibi anemi çeşitleri arasında en yaygın olanı demir eksikliğidir. Anemi özellikle Türk toplumunda çok yaygın görülen bir rahatsızlıktır. Genellikle kadınlar, erkeklere oranla daha fazla demir eksikliği yaşarlar. Bunun nedeni düzenli olarak görülen aşırı adet kanaması, sık aralıklarla yapılan doğum,emzirme,kürtaj ve bağırsak parazitleri gibi kadınlarda demir ihtiyacını artıran durumların yaşanmasından kaynaklanır. Bunun yanı sıra aşırı çay ve kahve tüketimi, demir deposu olan etin fazla pişirilmesi gibi demir emilimi açısından yanlış beslenme, kansızlığın bir başka sebebidir.
Peki hamilelikte sıkça görülen kan değeri düşüklüğü nedir?
Tıpta kansızlık, kandaki hemoglobin değerinin düşüklüğü anlamına gelir. Hemoglobin ise, vücutta oksijenin kan yoluyla hücrelere taşınmasını sağlayan bir proteindir. Haliyle demir minerali hemoglobinin yapı taşıdır ve alyuvar oluşumunda yeterli hemoglobin olmaması demir eksikliğine yol açmaktadır.
Hamilelik sürecinde eğer deponuzda yeteri kadar demir varsa alyuvar üretiminde vücut önce orayı kullanır; ancak zamanla deponuzu doldurmazsanız ciddi demir eksikliği rahatsızlığı çekmeye başlarsınız.
Gebelerde demir eksikliği neden olur?
Özellikle gebelerde demir eksikliğine bağlı anemi çok sık görülmektedir. Gebeliğin ilk yarısında(birinci trimesterde) bebeğe daha fazla kan pompalanması için kadının vücudundaki kan miktarı %50 artmaktadır. Bu da, alyuvar oluşumunun artması, dolayısıyla demire olan ihtiyacın da artması demektir. Bu sebepten dolayı hamile kaldığınızı öğrendikten sonra kan verip sonuçla ilgili doktorunuza başvuru yapmalısınız. Düşük sonuçlarda ise mutlaka dışarıdan demir takviyesi yapılması gerekir.
Yine gebelikte demir mineralinden zengin besinlerin yeterli alınmaması, hamileliğin başlangıcında yeterli demir deposunun olmaması veya bebeğin gelişimi ilerledikçe annenin depolarını hızla tüketmesi , folik asit yetersizliği gibi durumlar gebelikte demir eksikliğine neden olabilir.
Hamilelikte Kansızlık Belirtileri Nelerdir? Tedavisi Nasıldır?
Hamilelikte kan değerleri düşüklüğünün çok sık görüldüğünden bahsetmiştik. Peki, bu değerlerin düşük olup olmadığını en iyi şekilde nasıl anlarız? Genellikle demir eksikliğine sahip olan bir vücut,aşağıdaki şikayetlerle belirti vermektedir:
- Yorgunluk, güçsüzlük,
- Cilt solgunluğu,
- Baş ağrısı, baş dönmesi, baygınlık,
- Konsantrasyon bozukluğu,
- Anlama ve algılama güçlüğü,
- Çarpıntı, nefes darlığı,
- Zayıf bağışıklık sistemi,
- El ve ayaklarda uyuşma,
- Saç ve tırnaklarda güçsüzlük,
- Dudak çevresinde ve ağızda yaralar,
- Sinirlilik hali,
- Eklem yerlerinde ağrı,
- Toprak, kireç, tebeşir, buz gibi yiyecek dışı şeyleri yeme isteği.
Genelde bunlar hemen hemen her hamilede görülen belirtilerdir. Ancak demir eksikliğinden kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlamanın en kolay ve en sağlıklı yolu kan tahlili yaptırmaktır. Üstte saydığım belirtilerden bir kaçı sizde var ise mutlaka doktorunuzdan kan tahlili isteyin. Çünkü demir eksikliği kan tahlilinde kolayca saptanabilir ve tedavisi çok basittir. Çıkan kan değerlerinize göre doktorunuz, sizden ya beslenmenizde düzeltme yapmanızı, ya da ağır bir demir eksikliği yaşıyorsanız ilaç ile takviye yapmanızı isteyecektir.
Genelde gebelerde, demir deposu dolu olduğu halde dışarıdan demir takviyesi yapılmaktadır. Bunun nedeni ise, gebeliğin ilerleyen aşamalarında demir deposunun hızla bebek tarafından boşaltılacağı ve doğumun risksiz geçmesi durumunda bile bir miktar kan kaybına uğranacak olunmasıdır.
Normal doğumda yaklaşık yarım litre, sezaryenle yapılan doğumda ise yaklaşık bir litre kan kaybı olmaktadır. Yaşanılacak olan bu kan kaybı demir mineralinin vücuttan eksilmesine neden olacaktır. Bu nedenle, doktorunuz her ihtimali düşünmek zorundadır ve doğumda istenmeyen bir durum olması durumunda demir depolarınızın dolu olması adına önlem almak isteyecektir. Bundan dolayı doktorlar, genelde hamileliğin 5. ayından itibaren demir ilacı takviyesi verirler.
Lütfen demir ilaçlarını doktorunuza danışmadan kendi başınıza almayınız. Kan değerlerinizin ne olduğunu bilmeden yapılan aşırı demir ilacı kullanımı, demir değerlerinizin çok fazla yükselmesine sebep olur. Bir fazla olması da zararlıdır. Yapılan bu yanlış hareket sizde kalp rahatsızlıkları, diyabet, hemakromatoz, siroz gibi hastalıklara davetiye çıkarır.
Dikkat etmeniz gereken diğer bir konu da bu ilaçların kabızlığa yol açmasıdır. Bunun önlemek için lif yönünden zengin sebze, meyve ve bakliyat tüketmeniz gerekmektedir. Ayrıca bunun dışında kabızlığa en iyi gelen şey sudur. Bununla birlikte demir ilacı kullanımından sonra dışkı rengi koyulaşır hatta siyaha dönebilir. Bu demir ilacının bir başka yan etkisidir ve sağlık açısından hiçbir zararı yoktur.
Hamilelikte Kansızlığın Yol Açtığı Tehlikeler Nelerdir?
Eğer hamileliğinizde kan değerleriniz ciddi boyutlarda düşük değilse, doktorunuzun yönlendirmesi ile demir değerinizi yükseltebilir ya da sabit tutabilirsiniz. Peki, hamilelikte kansızlık bebeğe zarar verir mi?dediğinizi duyar gibiyim. Bu konuda şunu söyleyebilirim. Eğer demir eksikliğiniz olması gereken değerlerin çok altındaysa erken doğum, düşük doğum ve bebekte gelişim geriliği gibi riskler oluşabilir. Ayrıca bunun dışında doğum sırasında anne risk altında olur ve doğum sonrası annenin iyileşmesi daha uzun sürebilir.
Hamilelikte Kan Değeri Düşüklüğü Nasıl Önlenir?
Şu bilinmelidir ki,demir eksikliği yani kansızlık tedavisi çok zor olmayan bir hastalıktır. Eğer doktorunuz kan değerlerinizin aşırı düşük olduğunu söylediyse size ilaç tedavisi verecektir. Yukarıda bahsettiğim gibi bazı durumlarda hamilelikte kan değerleri düşüklüğü olmamasına rağmen doktorunuzun yönlendirmesiyle demir takviyesi kullanmanız gerekebilir. Tabi ki bunların dışında vücudunuzdaki demir deposunu yiyeceklerle de destekleyebilirsiniz.
Şunu unutmayın gebelikte beslenme bu aşamada çok önemlidir. Genellikle demir eksikliğinin yaygın olmasının en büyük sebebi yanlış beslenmeden kaynaklıdır. Sizin için önemli olan sağlıklı beslenirken demir emilimini azaltan yiyecekleri bir arada kullanmamaktır. Bunun için ise şunlara dikkat etmeniz gerekir:
- Demir, besinlerde hem ve hem olmayan şekilde bulunmaktadır. Hem demir :Hayvansal kaynaklarda bulunan bir demirdir. Hem olmayan demire oranla daha yüksek oranda emilmektedir. Ayrıca hem demirin vücuttaki emilimi, hem olmayan demire göre daha yüksektir. Hem demir sadece hayvansal gıdalarda bulunur. Bunlar kırmızı et, tavuk, hindi,sakatat, balık ve kabuklu deniz ürünleridir. Hem olmayan demir ise hem hayvansal hem de bitkisel gıdalarda; yani genelde tahıl, meyve,tohum ve sebzelerde bulunur.
- Evde yapacağınız takviyeler arasında ;kuru meyveler, yumurta sarısı, sakatat, et grupları, tahıllar, tohumlar, yeşil yapraklı sebzeler ve baklagiller bulunur. Bunlar demir minerali açısından çok zengindir.
- Ayrıca turunçgiller, yeşil yapraklı sebzeler, domates,avokado, şeftali,kivi, elma ve muz demir emilimini artıran yiyeceklerdendir.
- Özellikle sakatat demir açısından çok zengindir; ancak hamilelik süresince tüketilmemesi gerekir.
- Özellikle kuru meyveler demir yönünden zengindir.
- Çiğ badem ,çiğ fındık, ve ceviz günlük almanız gereken demir miktarını karşılamada birebirdir; Ancak fitik asit miktarı bunlarda çok fazla bulunur. Fitik asitin, başta demir olmak üzere kalsiyum, magnezyum, çinko, bakır gibi minerallerin vücuttaki emilimine negatif etkisi vardır. Bu sebepten bu tarz yağlı tohumları ve baklagilleri bir gece önceden 1 kaşık peynir altı suyu, yoğurt suyu veya kefir koyduğunuz suda bekletmeniz gerekmektedir. Bu işlem sayesinde fitik asit azaltılır ve mineral emilimi artar.
- Ayrıca kalsiyumun da demir emilimini azaltıcı etkisi vardır.
- Gebelikte kan değerlerinde düşüklük yaşamamak için besinleri demir emilimini azaltacak şekilde tüketmeyiniz. Örnek vermek gerekirse, polifenol içeren çay ve kahveyi kahvaltıda içmek, yediğiniz demir yönünden zengin tüm gıdaların demir emilimini azaltır. Bu yüzden çay ve kahveyi yemeklerden 1 saat sonra içmeniz önerilir.
- Demir emilimini arttıran diğer vitamin ise C vitaminidir. Kan ilacınızı C vitamini içeren bir yiyecek ile birlikte almanız yine demir emilimini artıracaktır. Tabii bu esnada şeker konusuna dikkat etmeniz gerekmektedir. Sadece hamilelikte değil, tüm yaşantınızda meyve sularını çok fazla tüketmemeye, meyveleri posasıyla yemeye çalışmalısınız. Özellikle meyve suları aşırı şeker barındırır ve bu hem sizin hem de bebeğinizin sağlığı için iyi değildir.
- Aynı şekilde kan yapıcı özelliği olan pekmez konusuna da dikkat etmeniz gerekir. Demir alacağım diye sık sık pekmez yerseniz vücudunuza fazla şeker yüklemesi yapmış olursunuz. Eğer kan ilacı kullanıyorsanız, yemeklerden 2 saat sonra pekmez tüketmeniz önerilir.
- Bunlara ek olarak ekmeği mayasız tüketmek de demir emilimini azaltır. Çünkü fermente edilmiş hamurlar bu açıdan daha sağlıklıdır.
Sevgili anne adayları demirin vücudunuz için ne kadar önemli bir mineral olduğunu ve günlük demir ihtiyacınızı karşılamak için yediğiniz besinlere dikkat etmemiz gerektiğinden bahsettik. Hamilelikte kan değerleri düşüklüğünü hayatınıza adapte edebileceğiniz çok basit yöntemler ile engelleyebilirsiniz. Mutlu ve sağlıklı bir hamilelik geçirmenizi dilerim…
Yazıyı beğendiniz mi?
Merhabalar,sizi yeni keşif ettim.Faydalı içerik ile dolu blogunuzu sevdim.Takip ve izlemeye aldım.Bana da beklerim(tariflimutfak/sibelinyemekleri/incilay).Başarılar dilerim.
YanıtlaSilAnneler ve adayları için faydalı olacaktır saygılar
YanıtlaSil