BEBEKLERDE EMEKLEME
Bilindiği gibi bir bebeğin gelişimi aşamalı olarak gerçekleşmektedir. Bu gelişimsel aşama da öğrenilen bir becerinin diğer bir becerinin ortaya çıkmasına yardım ettiği anlamına gelir. Öncelikle bu eylemde, bebekler basit şeyler yapmaya başlar ve daha çok öğrendikçe daha karmaşık yeteneklere sahip olurlar.
Bu konuda örnek verecek olursak eğer; bebekler yürümeye başlamadan önce emekleme aşamalarından geçerler. Bu aşamalar sayesinde bebekler bir yerden diğerine gitmek için hareket ederler ve bacaklarını kullanmaya hazır hale gelirler. Bu sırada anatomik olarak sinir sisteminin bölümleri birbiriyle koordineli olarak çalışır. Vücuttaki her bölüm diğerleriyle ilerişim kurar ve böylece bebeğin becerileri doğru şekilde gelişir. Vücutta yaşanılan bu gelişim doğrusaldır, baştan aşağı yani (sefalokaudal olarak) gelişimde de belirtildiği gibi yukarıdan aşağıya doğru gerçekleşir. Diğer yandan merkezden dışa gelişim, vücudun merkezinden başlayıp çevresine doğru yayılır. Bu olay anotomik olarak böyledir. Sizin de bu konuda eminim birden çok sorunuz vardır. Genellikle anneler bebeklerinin gelişimsel olarak geride kalmalarını istemediğinden bu konuda belli bir süre içerisine bu eylemi koyarlar ve kendilerini şartlandırırlar. Aslında bu olay gelişimsel olarak bebekten bebeğe göre değişir. Yani her bebek 8.aydan sonra emeklemeye başlamaz. Ya da her bebek 1 yaşından sonra yürümeye başlamaz. Bu konuda aklınıza binlerce soru geldiğine eminim. O yüzden bu yazımda önce emekleyen bebekleri anlatacağım,ardından emekleme aşamalarını ve bebekler ne zaman oturmaya başlar gibi bir çok konuya değineceğim.
Emeklemenin Aşamaları Nelerdir?
Öncelikle emekleme eylemiyle ilgili unutmamanız gereken bir konu vardır. Her çocuk emekleme aşamasından geçmek zorunda değildir ve her çocuğun kendi hızında geliştiği unutulmamalıdır. Bu konuyu farklı bir şekilde anlatırsak eğer, bazı bebekler emeklemeye gerek duymadan yürümeyi öğrenebilir. Bu normal bir durumdur. Ayrıca emekleme bebeklerde 9 aylıkken aşamalı olarak başlar.
Emekleme eyleminde vücuttaki hareketin gelişimi kaba motor becerileri ve ince motor becerileri olarak ikiye ayrılmaktadır. Vücuttaki duruş kontrolü, hareket kabiliyeti ve vücut koordinasyonu kaba motor becerilerine dahildir. El-göz koordinasyonu ve grafomotor becerileri vb. ise ince motor becerilerine dahildir. Bu beceriler sayesinde önce çocuğun kollarını desteklediğini ardından da dönmeye başladığını ve başını dik tuttuğunu gözlemleyebilirsiniz. Haliyle kazandığı bu yetenek sayesinde ona bazı yeni beceriler yüklenir. Emekleme ve yürüme eylemi vücuttaki bazı dönme hareketlerini zorunlu kılar. Bunlar omuzlar ve kalça ile bağımsız işler ve senkronizedir.
Emekleme aşamasında bebeğin kazandığı beceriler şunlardır:
- Kol ve bacak gelişimi,
- Koordinasyon,
- Bedensel boyut,
- Ahenk,
- Emeklemeyi teşvik etmek için ipuçları,
- Emekleme aşaması sayesinde bebekler konuşma,dokunma, yön, algı,görme, denge ve farklı türlerde hareketleri geliştirirler.
Şimdi size vereceğim bir kaç ipucu sayesinde bebeğinizin emeklemeyi daha kolay öğrenmesini sağlayabilirsiniz. Eğer siz de bebeğinizin kendi başına aşağıda sıralayacağım şekilde hareketler gördüyseniz veya görürseniz, size vereceğim tavsiyeleri uygulabilirsiniz:
- Eğer bebeğiniz oturuyorsa, ona ellerini ileri doğru yönelterek yardım etmeniz iyi olur. Bunu yaptığınızda, bebeğiniz dizlerini biraz kırmalı ve ufak bir itmeyle ayaklarını arkaya doğru çevirmelidir. Bu şekilde bebeğiniz emekleme pozisyonunu almış olur.
- Eğer bebeğiniz elleriyle hareket etmeye başladıysa veya başlarsa, siz de onun arkasına geçerek bacaklarını uyumlu şekilde hareket ettirmesini sağlayıp emeklemesini sağlayabilirsiniz. Dikkat etmeniz gereken şey bebeğinizin hareket etmek istemesidir. Bunu yapmak için de vücudunun diğer bölümlerini kullanmasıdır.
- Çocuğunuz emekleme pozisyonuna geldiğinde, aşamalı olarak oturma pozisyonundan emekleme pozisyonuna geçmeyi de öğrenecektir ve bu şekilde bu pozisyondayken ileri geri hareket edebileceğini anlayacaktır.
- Bebeğiniz bu aşamalardan sonra yere dizleriyle çömeldiğinde ve bir yerlerden tutunup destek aldığında emeklemeyebilmek için ihtiyacı olan her şeyi tamamlayacaktır. Bundan sonra,bebeğiniz oturmadan emekleme pozisyonuna geçmeye başlayacaktır. Böylelikle bu tekniği geliştirmeye devam edecek ve yaklaşık 12 aylık olana kadar başarılı bir şekilde emeklemeyi sürdürecektir.
Emeklemenin Bebek Gelişimi Yönünden Faydaları
Sevgili ebeveynler bir çocuğun motor aktiviteleri zekasının gelişimiyle de alakalıdır. Örnek vermek gerekirse, yazı yazmayı ele alırsak, bir çocuğun bunu yapabilmesi için ince motor becerilerini geliştirmesi gereklidir. Bu nedenden dolayı emeklemek, bebeğe öğrenme için de önemli faydalar sağlamaktadır. Bunlardan bazıları aşağıdaki gibidir:
- Emekleme hareketinin çapraz düzeni, vücuttaki yer değiştirmeyi mümkün kılan nörolojik işlevi içermektedir. Emekleme esnasında bebek sağ kolu çaprazındaki bacakla ,diğer kolu da aynı şekilde çaprazındaki diğer bacaklar hareket ettimeyi sağlar. Böylelikle bebekler emeklediğinde, omurgalarına yön vermeyi öğrenirler ve daha sonra dik durmayı sağlayacak olan kaslarına yön verirler.
- Ayrıca emekleme eylemi bebeklerin egzersiz yapmasını ve görüşlerini iyileştirmelerini sağlamaktadır.
- Yine emekleme sayesinde bebekler gözlerinin ikisini de 30-40 santimetre uzaklığa kadar odaklamayı öğrenirler.
- Emekleme sayesinde bebeklerin denge kurmayı sağlayan vestibüler sistemleri gelişir.
- Emeklemek bebeklerin avuç içlerindeki dokunma hissini geliştirir.
- Emekleme eylemi sırasında bebeklerin el ve göz koordinasyonu da gelişir.
- Ayrıca bilişsel işlevlerini geliştirerek bilgi rotaları oluşturan beyin yarım kürelerini birbirine bağlamaya fayda sağlar.
- İleriki yaşlarda yaklaşık 5-6 yaşları civarında çocuğun beyninin yanallaşmasına yardımcı olur.
- Böylelikle çocuklar, çevresindeki dünyayı keşfederek ve çevreyle etkileşim kurarak iletişim becerilerini geliştirirler.
- Bebekler için emeklemeyi öğrenmek çok önemlidir ve birçok fayda sağlamaktadır. Size verdiğimiz bu ipuçları sayesinde bebeğinizi emeklemeye teşvik ederek onun en hızlı şekilde emeklemeyi öğrenmesini sağlayabilirsiniz..
BEBEKLER NE ZAMAN OTURMAYA BAŞLAR?
Anneler tarafından sıkça sorulan ve merak konusu olan 'Bebekler kaç aylıkken oturur ya da Bebekler ne zaman oturmaya başlar?' sorusu geldi aklıma. Her anne gibi sizin için de bebeğinizin bağımsızlığını kazanmasını izlemek heyecan vericidir. Bebeklerin büyük başarılarıdan biri, onun ne zaman kendi başına oturabileceğidir ve bunu her ebeveyn bekler. Bu eylemle ilgili bebeğin bu büyük motor becerilerini kazanmasına ve kendi başına oturmasına neler yardımcı olur bunlara bakalım:
O Hazır Olmadan Önce,Siz Hazır Olun!
Öncelikle sizin ne yapacağınızı ve bebeğinizin kendi başına oturmayı öğrenmesini nasıl sağlayacağınızı bilmeniz oldukça önemlidir. En erken bebeğiniz 4 aylıkken veya 9 aylıkken oturmaya başlayabilir. O yüzden bu konuda acele etmeye çalışmayın. Hekimlere göre bebeğinizin önce , boynunu tutması, dengeli olması ve gövde kaslarını kullanabilmesi vb bazı büyük motor becerilerine sahip olduğundan emin olmanız gerekir.
Oturmaya Hazırlanma
Bebeğiniz doğumdan itibaren,yatarak vakit geçirirken boynunu, karnını ve sırt kaslarını güçlendiren hareketler yapar. Bebeklerin kasları bu süreçte genel olarak baştan ayağa güçlenir. Örneğin;bebeğiniz yatarken size bakmak için başını kaldırmaya başladığında o kasların güçlendiğini kolaylıkla anlayabilirsiniz. Bebeğinizin bu büyük motor becerilerini kazanmasına yardımcı olmak için pozisyonunu sık sık değiştirmenizde fayda vardır.
Karın Üzerinde Durma
Bu eylemi yapan bir bebek ilk başta karnının üzerinde olmaktan hoşlanmayabilir. Fakat bunu yapmaya başlaması bile oldukça önemlidir. Karın üzerinde durma hareketi oturması,gelecek kilometre taşları için gerekli olan kaslarını geliştirmesi için çok önemlidir. Bu konuda size önereceğim pozisyon şöyle;göğsünüze bebeğinizin karnını koyarak ve yüzünüz ona bakacak şekilde kucağınıza koyarak onu alıştırmaya çalışabilirsiniz. Bunun dışında koltuk altlarına ve göğsüne onu destekleyen yastıklar koyarak daha rahat olmasını da sağlayabilirsiniz.
Duruş
Genellikle bebekler 3-4 aylık olduğunda başını tek başına tutabilirler. Sizin bebeğiniz bu pozisyonu yaparken sizde onu çevresi destekli bir koltuğa koyabilirsiniz. Ayrıca bebeğiniz koltuktayken onu daima izlediğinizden emin olun. Koltık yastıklarını bebeğinizi desteklemek ve oturmasına yardımcı olmak için de kullanabilirsiniz. Bebeğinizin daha uzun bir süre koltukta oturabiliyor olması o büyüdükçe olacaktır. Bu eylemi yaparken başı ilk başta titreyebilir ama bu sizi endişelendirmesin. Zamanla bebeğiniz kafasını dengeleyip dik tutabiliyor ve daha güçlü olacak.Bebeğiniz bu eylemi yaparken yine ilk başta titriyor olacak. Bu anlarda genellikle devrildiğini görebilirsiniz ama kendini dik tutmayı bu şekilde öğrenecek.
Gövde Dengesi
Dengeyi öğrenen bir bebek ancak tek başına oturabilir. Bu eylem için sağlam gövde kaslarına sahip olmak gerekse de, ihtiyaç duydukları tek şey de bu değildir. Bu beceriyi kazanmasına yardımcı olmak için, önce onu kanepenin bir köşesine yerleştirebilirsiniz. Bu konuda bebeğinizle beraber çalışmak istiyorsanız da,onu kucağınıza alıp bacaklarınızın üzerinde oturtup ona destek olarak güvende olduğundan emin olabilirsiniz.
Ona Yardımcı Olacak Ürünler
Üstte de belittiğim gibi güçlü boyun, üst gövde ve sırtüstü kasların hepsi tek başına oturmak için gerekli olan fizyolojik durumlardır. Siz de bu durumda bebeğinizi yastıklarla destekleyerek ya da yumuşak bir şeylere yaslayarak yardımcı olabilirsiniz. Bunun yanı sıra çocuğunuz koltuğu kullanabilirse ona yardımınızla oturma antrenmanları yaptırabilirsiniz.
Ne Yapabilirsiniz
Hekimler, öğretmenin en iyi yolunun cezbetmek olduğunu söylüyorlar. Örnek vermek gerekirse,bebekler genellikle aynaya bakmayı severler. Siz de isterseniz bir aynayı onun göreceği şekilde havada tutun. Böylece bebeğiniz aynayı görmek için kalkmaya çalışacak ve bu da onu oturmaya teşvik edecektir. Bir diğer kas güçlendirme yöntemi de bebeğinizi kollarının altından tutarak ataklarını yere koymanızdır. Bu durumda bebeğiniz henüz kendi başına bu pozisyonda kalamayacak ama bu konumda tutmanız onun daha fazla güç kazanmasına yardımcı olacaktır. Ayrıca bebeğinizi sırtüstü koyup, böylece yavaşça ellerinden tutarak oturma pozisyonuna çekebilirsiniz.
Hazır Olun!
Bebeğiniz yalnız başına oturmaya başladıysa sizin onun için önlemler almanızın vakti geldi. Öncelikle bebeğinizin odasında bazı ayarlamalar yapmanız gerekir. Bebeğinizin bu süreçte kolları çok güçlenmiştir ve bir süre sonra pek çok şeyi yapabiliyor olacaktır. O yüzden beşiğinin çevresini kontrol edin ve tehlikeli şeyleri erişemeyeceği yerlere koyun. Örnek vermek gerekirse;karyolasının çevresinin yeterince yüksek olduğundan emin olmalısınız . Böylelikle düşmeyeceğinden ve daha güvende olduğundan emin olursunuz.
Dikkat Edin!
Bebeğiniz her ne kadar bu eylem becerisini kazanmış olsa da hala bir çok şeyi yalnız başına yapamaz. Örneğin,bebeğiniz artık kendi başınıza oturmasına rağmen arabada yalnız oturmaya henüz hazır olmayabilir. O yüzden onu bir süre kucağınızda tutmanızda fayda vardır. Çünkü arabada hızlanma yavaşlama sırasında çocuğunuzun yaralanması riski daha yüksektir.
Sürünme
Bir çok fizyolojik aşamadan sonra bebeğiniz oturmaya alışır ve alt bedeni güç kazanmaya devam eder. Bununla beraber kalçalarını sabit tutmayı ve oturmayı öğrendikten sonra artık kendini hareket ettirebilecek kadar güçlü olacaktır. Ve bebeğiniz bu aşamadan sonra emeklemeye bile başlayabilir. HAZIR OLUN :) !
Yazıyı beğendiniz mi?
Hiç yorum yok
Yorum Gönder