NORMAL DOĞUM YAPAN ANNE

NORMAL DOĞUM YAPAN ANNELERİN UYGULAYABİLECEĞİ 12 TAVSİYE

Doğum yapan anne yeni sorumluluklara ve değişikliklere çoktan merhaba demiştir.
Normal doğum yapmış olan yeni annelerin çok sık karşılaştığı sorunların başında,genellikle depresyon ve bebek temizliğinin nasıl yapılacağını bilememek geliyor. Bu durum yeni doğum yapmış olan bir anne için çok normaldir. Çünkü çok fazla fiziksel ve duygusal değişiklik yaşadığınız dokuz aylık hamilelikten sonra bir bebekle ödüllendirilmiş oluyorsunuz. Ancak klasik vajinal doğum, vücudunuzun daha da fazla değişiklik geçirmesine neden olabilmektedir. Bu sebepten dolayı doktorunuza danışarak aşağıdaki önerileri uygulayabilirsiniz.

1. Bol Bol Dinlenin
Yeni doğmuş olan bir bebeğe bakmak, tam gün çalışılan bir işten daha fazla efor gerektirir. Haliyle yeni anneler bu nedenden dolayı genellikle uyumaya ve dinlenmeye zaman ayıramayabilirler. Yeni doğum yapmış olan kadının iyileşmesi zaman alır ancak vücuduna uygun dinlenme ve bakım yöntemini uygulayarak bu süreci hızlandırabilir.

Yetersiz uyku depresyona yol açabilir.
Yeni anne olan bir kadının sorumlulukları ile bir arada gerçekleşmesi zorunda olan dinlenmenin yeterli düzeyde olmamasının annede kaygı ve depresyonun alevlenmesine yol açabileceği unutulmamalıdır. Tabii bunun için ,babalara da biraz iş düşüyor.

2. Oturma Banyosu Size Yardımcı Olabilir
Doğum sonrasında yaşadığınız ağrı ve rahminiz normal boyutuna geri döndüğünde hissettiğiniz kramp çoğu zaman dayanılmazdır. Doğum esnasında yapılmış olan epizyotomi veya perineotomi perineye ve arka vajen duvarına uygulanan planlı cerrahi kesim işlemi de anneye rahatsızlık verebilir. Bu yüzden doğum sonrasında banyonuzu bir süre oturarak yapmanız önerilir.


3.Dikişleri Temiz Tutmak Önemlidir
Doğumda epizyotomi uygulandıysa bu dikişleri temiz tutmak,acıyı ve hassasiyeti azaltmak için, bir oturma banyosunun kullanılması tavsiye edilir. Genellikle bu tür banyolar, genital bölgenizi temiz tutmaya ve acıyı büyük ölçüde azaltmaya yardımcı olur. Bu konuda doktorunuza ne sıklıkla ve ne şekilde uygulamanız gerektiğini danışın.

4. Bu Dönemde Bir Buz Torbası İşinize Yarayacaktır
Normal doğum sonrası vajinanızın etrafında oluşan şişlik veya ağrıyı azaltmak için buz paketleri çok faydalıdır. Soğuk uygulama vücutta sinirleri uyutur, bu da acıyı ve şişmeyi azaltır.  Bunu uygulamak için önce birkaç buz küpünü bir havluya sarın ve 5 ile 10 dakika boyunca ağrıyan bölgeye yerleştirin. Bu uygulamayı günde birkaç kez yapabilirsiniz. Vücudunuza koyduğunuz buz paketini asla 15 dakikadan uzun süre tutmayınız. Eğer cildiniz hassassa cildiniz ve buz paketiniz arasında mutlaka koruyucu bir kumaş tabakasını bulundurun.

5. Ped Kullanımında Hijyenik Yollara Başvurun
Doğumunuzu ne yolla yapmış olursanız olun, doğum sonrası yaşadığınız kanama normaldir. Bu tip kanamalar tıpta lochia olarak adlandırılır ve doğumdan sonra 2 ile 6 hafta kadar sürebilir. Bu süre zarfında, tampon kullanmamanız tavsiye edilmektedir. Çünkü  tampon ve benzeri yöntemler uterusunuzun içine bakteri girmesine olanak sağlar. Tampon yerine, ekstra koruyucu maksi pedler kullanabilir ve gerektiğinde yenisiyle değiştirebilirsiniz. Pedlerdeki ekstra emicilik ve koruma bu süre boyunca size çok yardımcı olacaktır. İsterseniz taşmaları önlemek için örgü iç çamaşırları bile kullanabilirsiniz.

6. Hafif Egzersizler Yapın
Vajinal doğumdan sonra hızlı bir iyileşme için, pelvis kaslarınızı güçlendirmeniz son derece önemlidir. Güçlendirme işlemi vajinal doğum sırasında uzayan alanın (vajina ile rektum arasındaki alan) iyileşmesine yardımcı olacaktır.
Not: Egzersiz yaparken vücudunuzu dinleyin ve aşırı zorlamaktan kaçının.

Bu konuda uzmanlarca da ilk olarak önerilen egzersiz kegel egzersizidir. Doğum sonrasında 1 ile 2 hafta sonra pelvik kaslarınızı güçlendirmek adına doktorunuza danışarak bu egzersiz yapın. Bu egzersizi yapmak için:

• Önce sırt üstü uzanın ve dizlerinizi kırarak ayaklarınızı yere basın.
• Ardından kollarınızdan da destek alarak kalçanızı yukarı doğru kaldırın.
• İdrar yaparken idrar akışını durdurmak için kullandığınız kasları sıkın. 
• Bu işlemi yapıp 10 saniye bekleyin, ardından 10 saniye bırakın. 
• İşlemi 10 ile 15 defa tekrarlayın. 
• Bu egzersizi günde 2 veya 3 kez tekrarlamanız gerekir.
• Bu tür egzersizlerin dışında ,bir hafta içinde yürüme ve germe gibi hafif egzersizler de yapabilirsiniz.

7. Hijyene Dikkat!
Tüm doğum yapmış kadınların vajinal doğumdan sonra dikişe ihtiyacı yoktur, fakat bazılarının doğum esnasında bunlara ihtiyacı olabilir. Eğer dikişleriniz varsa (çoğu çözünebilir), oluşabilecek enfeksiyonu önlemek için onları temiz tutmanız oldukça önemlidir. Örneğin,tuvaleti kullandıktan sonra temizlik için ılık su dolu bir su şişesi kullanın. O şişeden idrarınızın sulandırılmasını sağlayacak kadar su için. Bu yöntem idrar yaparken daha az ağrı duymanızı sağlayabilir. Tuvalete oturduğunuzda, alt kısımdaki basıncı azaltmak için tuvalette şişirilebilir bir halka kullanmayı da deneyebilirsiniz.


8. Hemoroidlerle Başa Çıkabilirsiniz
Doğum yapan annelerde şişmiş çevre dokuları nedeniyle, bağırsak hareketleri doğum sonrasında çok acı verebilir. Bazı kadınlar bu ağrılar sebebiyle bağırsak hareketlerinden kaçınmaya bile başlarlar. Böyle bir durumda kabız olmak iyi değildir.

Vajinal doğum sonrasında bağırsak sorunlarını önlemeniz için:

• Bolca taze meyve ve sebze yemeniz gerekir.
• Öğünlerinizde tam tahıl ve lif bakımından zengin besinler tüketin.
• Bol su içip, gazlı içeceklerden de kaçının.
• İyileşme sürecine kadar doktorunuza bir dışkı yumuşatıcı sorup almanız yardımcı olabilir. 
• Bu konuda yine doktorunuza danışarak bir topikal hemoroid kremini de tercih edebilirsiniz.

9. İlk Aşamada, Göğüsleriniz Ağır ve Acı Verici Olabilir
Doğumdan sonra göğüsleriniz emzirmeyi planladığınızdan bağımsız olarak, beslenme için hızlıca süt üretmeye başlar. Sadece bebeğinize değil aynı zamanda iyileşmenize yardımcı olduğu için de emzirmek en iyi yöntemdir.

Göğüsleriniz için yapabileceğiniz bazı yöntemler vardır. Bunlar:

• Sızıntıyı önlemek adına bebeğinizi sık sık emzirmeye çalışın. Bununla beraber pompayla sağma işlemi de gerçekleştirebilirsiniz.
• Sütün rahat inmesine yardımcı olmak adına göğsünüze sıcak kompresler kullanın.
• Göğüslerinizdeki acıyı hafifletmek için buz paketleri kullanın.
• Eğer meme uçlarınız ağrıyorsa, bebeğinizin düzgün bir şekilde emdiğinden emin olun.
• İyi destekli bir emzirme sütyeni giyin. 
• Süt sızıntısını önlemek adına göğüs pedlerini kullanın.

10. Enfeksiyon Belirtilerini Kontrol Edin
Doğumdan sonra her türlü enfeksiyon iyileşme sürecinizi geciktirebilir ve yeni bir anne için işleri daha da kötüleştirebilir. Vajinal doğumdan sonra, bir enfeksiyonun oluşması için en sık rastlanan bölgeler vajinadaki dikişleriniz, uterusunuz ve mesanenizdir. Dikişler üzerindeki oluşan bir enfeksiyonun ilk belirtisi, artan ağrı ve dikişlerin etrafından kalın sarı veya yeşilimsi bir akıntıdır. Rahimde oluşan bir enfeksiyonun en belirgin belirtisi, vajinal kanda çürümüş bir kokudur. Mesane enfeksiyonundaki belirti ise, idrar yaparken yanma hissi, daha sık idrara çıkma ve aciliyet hissi gibi belirtilerdir. Eğer bu belirtilerden herhangi birini fark ederseniz, derhal doktorunuza danışınız.

11. Duygularınızı Anlatın
Lohusa kadınlar bebeklerinin doğumundan sonra duygusal hissederler ve bazen bu duygular olumlu yönde değildir! Doğum yapan annenin vücudunda devam eden hormonal değişiklikler genellikle duygulara zarar verir. Yeni doğmuş olan bir bebeğin sorumlulukları bile lohusa kadını depresif veya endişeli hissettirebilir. Fakat, 2 haftalık bir doğumdan sonra bile depresyonda gibi ya da modunuzu düşük hissediyorsanız, bunu içinize atmayın. Böyle bir durum yaşarsanız doktorunuzla,eşinizle  konuşun.

12.Birkaç Basit Öneri Daha
Üstteki önerilerin dışında sizlere vereceğim bir kaç öneri daha olacak. Doğumdan sonra;

• 5 veya 6 hafta boyunca uzun yolculuklardan kaçının ve uzun süre arabada oturmayın.
• Eğer seyahat etmeniz gerekiyorsa, seyahat esnasında sık sık dinlenin ve bacaklarınızı uzatın.
• Öksürürken veya hapşırırken karnınızın üzerine bir yastık koyun.
• Doğumdan sonraki birkaç ay yüzmeye gitmeyin.
• Eşinizle beraber yaşayacağınız cinsel ilişki için iyileşene kadar bekleyin (yaklaşık 4-6 hafta).

EMZİREN ANNELER NE YEMELİ?

Bebeğiniz artık doğmuştur ve anne sütü ile beslenmeye başlamıştır. Unutmayın ilk 6 ay anne sütü şarttır. Her anne gibi siz de sütünüzün sağlıklı olmasını,bebeğinizi beslemesini ve sütünüzden bebeğinize rahatsız edici maddelerin geçmesini istemezsiniz. Anne sütünün içeriği de doğrudan annenin tükettiği besinlerden kaynaklanmaktadır. O yüzden sütünüzün kaliteli olması ve sağlıklı olması için emzirme döneminde de  hamileyken gösterdiğiniz özeni ve dikkati göstermeniz gerekmektedir.

Sevgili anneler emzirme aşamasında yapacağınız katı diyetler sütün içeriğini de doğrudan etkiler. Yapacağınız diyet sütün kalitesini önemli ölçüde azaltacağı için bu dönemde bu tarz diyetler uygulanmamalıdır. Bugünkü yazımda emziren anneler ne yemeli ve emziren annelere hangi besinler faydalıdır bunları paylaşacağım.

Bu dönemde lohusa psikolojisinin getirdiği duygu değişim durumları ile birlikte anne almış olduğu kilolardan da rahatsız olur ve diyete başlamak ister. Diyetin zararlı olacağından bahsetmiştik. Bir de buna ek olarak yine psikolojik olarak hassas olan bir anneye dış çevreden iletilen yanlış bilgiler de etki edebilir. Örneğin; dış çevrenin sürekli anneye söylediği yanlışlardan biri de :' Sütün azalmasın bol yemek ye' gibi bir cümledir. Bu da annenin sütünün artacağını düşünmesine olanak sağlayıp yanlış ve çok yemek yemesine olanak sağlar. Yediğiniz gıdalarda bulunan şeker ve basit karbonhidratların tamamının anne sütü için boş enerji kaynağı olduğu bilinmeli günlük yemek programı bu bilinçle hazırlanmalıdır.

Bir de yaygın olarak düşünülen bir durum vardır. Bebeğin sürekli memede olması, sütün yetmediği ya da doyurucu olmadığı anlamına gelmez. Bu yanlış bir düşüncedir. Bebek ne kadar emerse süt üretimi o kadar artacaktır bu unutulmamalıdır. Bırakın bebeğinizi bol bol emsin. Dış çevreye kulak asmayın. Her bebeğin emme süresinin farklı olma durumu gibi ,her bebeğin doyma süresi de farklıdır. Kimseyle kendinizi kıyaslamayın.

Anneler süt kalitenizi ve kendi sağlığınızı koruyabilmeniz için mutlaka düzenli ve dengeli beslenmeniz gerekir. Dengeli beslenmeniz için size aşağıda birkaç ipucu vereceğim:

• Her emziren annenin folik asit ve omega alması gerekmektedir. Hem annenin, hem de bebeğin sağlıklı gelişimi için emziren bir annenin haftada en az iki kez balık tüketmesi önerilmektedir. Bunun yanında  emziren anne ne yememeli adlı yazımda belirttiğim gibi ağır metal ya da cıva içeren ton balığı gibi balıklar ve midyeler süte geçebilme ihtimali nedeniyle kesinlikle tüketilmemelidir.
• Her gün en az bir tane yumurta tüketmeniz gerekmektedir. Yumurtada bulunan protein miktarı ihtiyaç duyulan günlük proteini ciddi oranda karşılar. 
• Kalsiyum yönünden zengin olan süt,yoğurt,peynir gibi besinler tüketmelisiniz.
• Kuru meyve ve kuruyemişler yoğun enerji içermelerinin yanında demir ve kalsiyum minerallerini de içerirler. Bu gıdaları ara öğünlerde tüketebilirsiniz.
• Sosis,salam,sucuk ve pastırma gibi işlenmiş et ürünleri yerine işlenmemiş etler ve hayvansal yağ yerine protein bakımından zengin et ürünlerini tercih etmeniz gerekmektedir.
• Hamilelik süresince olduğu gibi emzirme döneminde de annenin vücudunun demir ihtiyacı artmaktadır. Demir ihtiyacının karşılanması için de; kırmızı et, yumurta, baklagiller ve kurutulmuş meyveler sıklıkla tercih edilmelidir.
• Gebelikte çay tüketimine dikkat etmiştiniz. Bu dönem de gebelik kadar önemlidir. İçeceğiniz bitki çaylarını doktorunuza danışmadan tüketmeyiniz. Genellikle anneler tarafından sıklıkla tercih edilip içilen ıhlamur, rezene,papatya gibi bitkisel çayların yan etkisinden emin olmanız gerekmektedir.
• Eğer kolik bir bebeğe sahipseniz bebeğinizin gaz sancılarını azaltabilmeniz için gaz yapabilen  soğuk şekersiz süt ,yoğurt ,kuru baklagiller, lahana, turp, karnabahar ve brokoli gibi besinlerin kontrollü tüketmesi gerekmektedir. Ayrıca yemeklerinizde kimyon kullanmanız, bebeğinizin gaz sorununu azaltabilir.
• Emziren anneler yemeklerinizde mutlaka iyotlu tuz kullanmaya çalışın. Ama tuz miktarını ölçülü kullanmaya dikkat edin.
• Günde en az 3 posa meyve tüketmeye çalışın. Ayrıca bol sebzeli yemeklerle beslenin.
• Bu dönemde de gebelikte olduğu gibi canınız tatlı çekebilir. Bunun için mutlaka şeker ya da işlenmiş gıdalar yerine pekmez ya da pekmez ile tatlandırılmış meyveler tercih etmeniz gerekmektedir.
• En önemli süt arttırıcı madde sudur. Yani yeterli miktarda vücudunuza sıvı alırsanız eğer, yeterli düzeyde de süt üretiminiz olacaktır. Emziren bir anne günde en az 8- 12 bardak su içmelidir. Ayrıca suyun yanında içerdiği C vitamini sebebiyle taze sıkılmış meyve suları ya da kalsiyum desteği ile süt de tercih edebilirsiniz.
• Yapılan araştırmalarda yenilen sarımsak, soğan ve aşırı baharat kullanan bir annenin sütünün tadını değiştirebildiği gözlemlenmiştir. Bu önemli bir maddedir. Çünkü , bazı bebekler bu tür gıdaların tüketiminden sonra emmeyi reddedebilir ya da gaz problemi yaşayabilir, fakat bazılarında ise hiçbir olumsuz etki olmayabilir.

Yani kısaca maddeleri özetlersek eğer;

• İlk ay zayıflamaya çalışılmamalı,
• Gaz yapan besinlerden uzak durulmalı,
• İyotlu tuz kullanılmalı,
• Kuru meyve ve kuruyemişler ara öğünlerde ölçülü tüketilmeli,
• Her emzirmede bir bardak su içmeli,
• Bol sebze ve meyve tüketmeli,
• Haftada iki defa balık yemeli,
• Düzenli protein tüketmeli,
• Et,süt,peynir,yoğurt ,yumurta,baklagil ve tahıl ile beslenmelisiniz.